Waarom zou je ermee naar buiten treden dat je meer dan een liefdesrelatie hebt? Wat heeft een ander daarmee te maken? Een legitieme vraag. Inderdaad, daar heeft een ander eigenlijk helemaal niets mee te maken. Op de middelbare school moest ik voor het vak biologie aan mijn ouders vragen wat ze van homoseksualiteit vonden. Mijn moeder zei dat ze dat een rare vraag vond, wat had zij daarvan te vinden? Wat je in de slaapkamer doet is je eigen zaak. Je hoeft jezelf niet te verdedigen en je bent een ander geen verantwoording verschuldigd, vond ze. Dat vind ik nog steeds een mooi principe, en ik vind ook dat homoseksualiteit zo geaccepteerd zou moeten zijn dat het helemaal geen issue hoort te zijn. Dit standpunt gaat echter voorbij aan het feit dat het voor veel mensen wel degelijk een issue is. Nog steeds worstelen veel mensen met hun geaardheid, of dat nou homo- of biseksualiteit is, of polyamorie, of niet-doorsnee seksuele voorkeuren. Daarom hebben mensen rolmodellen nodig. Om te zien dat ze niet de enige zijn. Bovendien maakt onbekend onbemind. Om die reden is het wèl van belang je te laten zien, om kleur te bekennen. Om mensen laten zien dat er meer mogelijkheden zijn dan het traditionele relatiedenken waar onze cultuur zo mee doordrenkt is. Dat heeft niets te maken met provoceren, maar met herkenning bieden.
Herkenning
Ook Anja is blij dat zij herkenning vond in een artikel over polyamorie. “Als anderen niet de moeite hadden genomen uit de kast te komen, had ik nu nog geworsteld met de gedachte dat ik een egoïstisch en onbetrouwbaar mens was”, vertelt ze. “Het lukte mij niet om mijn hart uitsluitend voor mijn man, mijn grote liefde, open te stellen. Ik dacht dat ik een gebrekkig geweten had, of een zwakke zelfbeheersing. Hoe viel het anders te verklaren dat ik een paar keer verliefd werd op een ander? Ook heb ik een tijdlang gedacht dat het aan mijn huwelijk moest liggen. Ik zou vast iets tekort komen, want hoe viel het anders te verklaren dat …enzovoorts? Dus wij in therapie, op zoek naar de tekortkomingen. Die er niet waren, want ik houd zielsveel van mijn man, mijn maatje, mijn grote liefde. Het enige punt was, dat ik daarnaast ook van een of meer anderen kon houden. Maar jongens, de jaren ’70 hebben we allang gehad en toen werkte de vrije liefde ook niet! Zo modderde ik door, mezelf veroordelend en niet begrijpend wat er nou toch aan de hand was. Dan kreeg ik weer een relatie en dacht dat ik maar moest gaan scheiden, want ja, je hoort toch te kiezen?! Daar kwamen we gelukkig weer snel van terug, wat werden we daar ongelukkig van. Ik besloot dat ik de kat maar niet meer op het spek moest binden; ik ging gewoon niet meer uit en vrienden zag ik voortaan alleen nog samen met mijn man, dus klaar is kees, toch? Maar in de periode die volgde, merkte ik dat mijn gevoel hoe langer hoe meer ging afvlakken. Ik voelde me beknot, al koos ik daar zelf voor. Bovendien bleek het onmogelijk de kat niet op het spek te binden; waar je ook bent, je verbindt je altijd met anderen en het risico op verliefdheid kun je nooit uitbannen. Uiteindelijk gooide ik de handdoek in de ring: ik wilde mezelf niet langer depressief voelen door mezelf te dwingen monogaam te leven. Dan moest het maar stiekem. Wat natuurlijk ook niet goed voelde, want je kunt wel net doen of iets er niet is, het is er toch… Dus toch maar weer praten en oplossingen zoeken.”
En toen: was daar het artikel over polyamorie. Herkenning. Puzzelstukjes die op hun plaats vielen en de hele mikmak, clichés zijn niet voor niets clichés. Mensen die het lef hadden zichzelf te laten zien, met het risico bespot of onbegrepen te worden. Om herkenning te bieden aan hen die zich erin herkennen, en om meer bekendheid te geven aan polyamorie als mogelijkheid. Niet omdat het moet, maar omdat het kàn. En dat is dan weer het verschil met de jaren ’70.
Zo gelukkig!
Anja: “Nou heb ik het steeds over de zoektocht en de pijnlijke gevoelens die dat kan oproepen, maar ik wil ook graag eens vertellen hoe gelukkig we zijn. We, dat zijn mijn liefste maatje, mijn man dus, en ik. Dat we nog steeds elkaars spiegel zijn. Dat we zoveel kunnen lachen en dat we zoveel samen delen. Polyamorie is voor mij nadrukkelijk geen alternatief voor scheiden. Sterker nog, juist omdat wij zo’n goed huwelijk hebben, kunnen we dit aan. In de relaties die ik buiten mijn huwelijk heb vind ik andere aspecten van mezelf, kijk ik in een andere spiegel. Dat verfrist, verrijkt en inspireert. Ik voel me zoveel gelukkiger, zoveel rijker. Liefde is geen literfles die leeg kan. Naarmate ik het kan delen, wordt het juist steeds meer! Mijn man merkt dat ook aan mij. Dat heeft niets te maken met jezelf aan de kant zetten, zowel hij niet als ik niet; het is een erkenning van mijn karakter, mijn geaardheid zo je wilt. Door er zo naar te kijken kon hij het los zien van zichzelf. Niet dat het allemaal vanzelf gaat, het kost nog steeds veel communicatie en ik moet nog steeds regelmatig een drempel over om écht eerlijk te zijn, want zwijgen (of draaien) lijkt zoveel makkelijker. Maar als ik mezelf laat zien, neem ik mijn huwelijk, mijn man en mezelf serieus. En hij mij. Dat geldt trouwens ook voor de kinderen. Die voelden heus wel dat er wat was. Die onuitgesproken spanningen waren misschien zelfs schadelijk voor ze. Toen mijn man eraan toe was, heb ik met de kinderen gepraat. Die vonden het fijn om eindelijk te begrijpen hoe het zat. Sindsdien is alles bespreekbaar. Ook als ze bepaalde dingen niet snappen, zoals het feit dat ik actief op zoek ging naar een polyamoreuze relatie. Het gaat toch over de mogelijkheid dat je van meer mensen kunt houden en je komt toch niets tekort, dus waarom dan op zoek? Omdat de kans dat je spontaan iemand tegenkomt die ook eerlijk is thuis, niet zo groot is. Helaas gaat nog steeds een groot percentage van de mensheid vreemd. En nee, ik kom niets tekort. Maar ik word wèl heel blij van de verrijkende ervaringen die mijn relaties me bieden. Net zoals ik mijn kinderen een verrijking vind. Ik kreeg geen kinderen omdat ik iets tekort kwam, en er kwamen ook geen tweede en derde omdat de eerste niet volstond. Ik werk omdat ik dat verrijkend vind, ik heb vriendschappen omdat ik dat verrijkend vind en ik heb relaties omdat ik dat verrijkend vind. Het gaat allemaal over verbinding.”
Het verhaal is zo herkenbaar ! Mijn vrouw en ik hebben er nu een jaar intensief over gesproken en inderdaad voor ons is het ook zo dat ons huwelijk gewoon heel goed is maar ik diegene ben die steeds klem kom te zitten. Het is heerlijk om zo in een relatie te kunnen staan en wat voor mij ook heel belangrijk is dat mijn vrouw het mij gunt en mij daardoor laat zien hoeveel zij wel niet van mij houd. Ik ga vanavond voor het eerst alleen naar een poly-ontmoetingsborrel en vind dat best heel spannend maar ik weet nu dat ik geen “afwijking ” heb.
Hallo Henderikus, dank voor je reactie. Fijn dat je er herkenning in hebt gevonden! Daar doen we het voor. Tot vanavond bij de poly-ontmoetingsborrel.